Сараптамалық кеңестің 2024 жылғы 17 сәуірдегі шешімімен мыналар саяси тұтқын деп
танылды:
1. Джапарова Қалима, Шымкент қаласының азаматтық белсендісі, зейнеткер, фельдшер-лаборант болып жұмыс істеген, жеке саудамен айналысқан. Ол 2019 жылы елдің ішкі саясаты мен Ресейдің сыртқы саясаты мәселелері бойынша өзінің азаматтық ұстанымын білдіре бастаған. Жапарова Ресейдің Украинадағы соғысы туралы өз пікірін бірнеше рет жариялап, ресейліктерді агрессия және тәуелсіз ел умағының бір бөлігін басып алуын, сондай-ақ Украинаның бейбіт тұрғындарына қарсы шабуылдарын айыптаған. Жапарованы құқық қорғау органдарының қызметкерлері бірнеше рет 3 сағаттан аспайтын мерзімге ұстаған және ұстау актісін толтырмай босатқан. 2023 жылғы 23 қазанда Джапарова ұсталып, Шымкент қалалық ІІБ-нің уақытша ұстау изоляторына жіберілген, оның әрекеті Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 174-бабының 2-бөлігімен «Әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік таптық немесе діни өшпенділік араздықты қоздыру» деп сараланған.
2. Ахметқалиев Мәлік – Көкшетау қалалық Қоғамдық кеңесінің мүшесі, азаматтық белсенді Ахметқалиев Мәлік 2023 жылы өзекті мәселелерді үнемі көтеріп, шенеуніктерді сынға алған. Ол, Ақмола облысының әлеуметтік-экономикалық жағдайының нашарлауына, аулалардағы асфальт жабындарының сапасыздығына, антисанитариялық жағдайға, орталықтандырылған газбен жабдықтаудың болмауына, суағарлар мен кәріздер желілерінің бітелуіне, Көкшетау қаласының жекелеген шағын аудандарында қараусыз қалған құрылыстарға және ұзақ мерзімді құрылыстарға қатысты Ақмола облысының әкімін, бұған дейін Көкшетау қаласының әкімі Е.Б. Маржықпаевты сынға алған. Әлеуметтік саладағы жүйелі мәселелер бойынша Қоғамдық кеңеске хабарласқан қала тұрғындарымен де жеке кездескен. 2023 жылы 21 маусымда Ахметқалиев ұсталып, сол уақыттан бері қамауда отыр. 2023 жылдың 29 желтоқсанынан бастап Ақмола облысының Көкшетау қалалық сотында Ахметқалиевке Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 296-бабында көзделген «Есірткі, психотроптық заттармен, олардың аналогтарымен сату мақсатынсыз заңсыз айналысу» айыптауы бойынша қылмыс жасаған ретінде сот отырысы өтуде.
3. Жамұратов Асылбек – Алматы қаласының азаматтық белсендісі, жеке кәсіпкер, «Алға Қазақстан!» саяси партиясын тіркеуге пікірлестерімен бірге өтініш берген, 2022
жылдан бастап «Алға Қазақстан!» партиясының бастамашыл тобының мүшесі, еліміздің әр өңірінің белсенділеріне материалдық қолдау көрсеткен. Ол 11 адамнан тұратын отбасылық WhatsApp чатын құрған, оның ішінде М.Әблязов бар. Чат барлау қызметкерлерімен толығымен сканерленген және айыптауға негіз болған. 2023 жылғы 30 қарашада Жамұратов ұсталып, Талдықорған қаласының уақытша ұстау изоляторына жіберілді, оған ҚР ҚК-нің 258-бабының 1-бөлігі «Терроризм немесе экстремистік қызметті қаржыландыру және терроризмге немесе экстремизмге өзге де жәрдемдесу» бойынша және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 405-бабының 1-бөлігі «Қоғамдық немесе діни бірлестіктің немесе өзге де ұйымның экстремизмді немесе терроризмді жүзеге асыруына байланысты олардың қызметіне тыйым салу немесе тарату туралы сот шешімі шыққаннан кейін олардың қызметін ұйымдастыру және оған қатысу» бойынша айып тағылған. Тергеу амалдары жүргізілуде.
Тізімге енгізілгендер туралы қысқаша ақпарат:
1. Джапарова Қалима, азаматтық белсенді, Шымкент қаласы. Джапароваға сөз бостандығын асыра пайдалану, атап айтқанда, «Украина мен Қырымдағы ресейлік фашистерге өлім» деген сөздерді қолданды деп айыпталған. Сараптамалық кеңес мүшелерінің пікірінше, зейнеткердің аузындағы мұндай сөзді Ресей мен Украинаның агрессиясына байланысты әлеуметтік желілерде, әсіресе украиндарда және азаматтық ұстанымы бар және оны білдіретін барлық мүдделі адамдар кеңінен қолданып жүрген бағалау байымдауы ретінде қарастыру қажет. Джапарованың ісін талқылау кезінде сарапшылар кеңесі бұл сөздерді ұлт араздығы мен өшпенділігін қоздыру деп санауға болмайды, өйткені «фашистер» термині қолданылымда бар және басқаларға тікелей қауіп төндірмейді деген қорытындыға келді. Джапарова Ресейдің Украинадағы соғысына наразылық белгісі ретінде өз үйінің қасбетін Украина туының түстеріне бояған. 2020 жылы оған полиция келіп, онымен сөйлесіп, Ресей мен Украина арасындағы қарым-қатынас мәселесіне қатысты өз пікірін білдіруді тоқтатуды талап еткен.
2023 жылдың 23 қазанында Жапарова ұсталып, Шымкент қалалық полиция бөлімінің уақытша ұстау изоляторына жіберілген.
2023 жылғы 24 қазанда Жапарованың әрекеті Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 174-бабының 2-бөлігімен сараланған. 2023 жылғы 24 қазанда Шымкент қаласының тергеу соты Жапароваға қатысты «қамау» түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялаған. 2023 жылғы 28 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 300-бабына сәйкес Шымкент қаласының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық сотына айыптау қорытындысымен қылмыстық іс жолданған.
2024 жылғы 16 қаңтарда Шымкент қаласы СІМ-нің қаулысымен Жапарова ҚР ӘҚБтК-нің 73-3-бабының 1-бөлігімен 15 тәулікке әкімшілік қамаққа алу түріндегі
әкімшілік жауапкершілікке тартылған.
2024 жылғы 22 қаңтарда Шымкент қаласының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық соты қылмыстық істі кемшіліктерді жою үшін прокурорға қайтарып, Жапароваға қатысты қолданылған «қамауда ұстау» түріндегі бұлтартпау шарасы өзгеріссіз қалдырылып, прокурордың істі алған күнінен бастап бір ай мерзімге ұзартылған.
2024 жылғы 26 наурызда Шымкент қаласының мамандандырылған тергеу соты қылмыстық іс материалдарымен танысу кезеңінде «қамау» түріндегі бұлтартпау шарасын 20 тәулікке ұзарту туралы тергеушінің өтінішін қараусыз қалдырған.
2024 жылдың 27 наурызында қылмыстық іс Шымкент қаласының ауданаралық қылмыстық сотына жіберілген.
2. Ахметқалиев Мәлік, Көкшетау қаласынан азаматтық белсенді. Ахметқалиев Instagram желісіндегі парақшасында (https://www.instagram.com/malikakhmetkaliev/)
пайдалануға берілген әлеуметтік маңызы бар нысандардың (тұрғын үйлер, мектептер, ауруханалар, жолдар және т.б.) сапасыздығы, онда құрылыс компаниялары бюджет
қаражатын ала тұрып, оларды бұзушылықтармен игеріп жатқаны туралы хабарлама жасаған. Ахметқалиев Көкшетау қалалық Қоғамдық кеңесінің мүшесі, өткір мәселелерді үнемі көтеріп, шенеуніктерді сынға алған. Сондай-ақ, елді мекендер көшелерінде жарықтың жоқтығы мен Көкшетау қаласының көшелері мен аллеяларында абаттандыру жұмыстарының жүргізілмеуі, нысандарды және оған іргелес аумақтарды пайдалануға беру кезінде аулаларды, спорт алаңдарын ретке келтіру, т.б. жұмыстардың толық жүргізілмеуі, т.б. жаңа шағын аудандардағы үйлерді инженерлік желілермен қамтамасыз етудегі кемшіліктер, орталықтандырылған газбен жабдықтаудың жоқтығы туралы мәселелерді көтерген. Сондай-ақ елдi мекендердiң тұрғын үйлерiне берiлетiн ауыз судың сапасын, саяжайларға электр жарығы мен судың үздiксiз берiлмей жатқанын сынға алған. М.Ахметқалиев 2022 жылғы 4 қаңтарда «Көкшетау» мәдениет үйінің жанындағы алаңда болып, бейбіт жиналысқа қатысқаны үшін ҚР ӘҚБтК-нің 488-бабы бойынша 15 тәулік мерзімге әкімшілік жазаға тартылған.
2023 жылдың 21 маусымында Ахметқалиев ұсталып, оны ұстау кезінде оның қалтасынан сату мақсатынсыз 1,59 грамм мефедрон табылған.
2023 жылдың 7 желтоқсанында Көкшетау қаласының прокурорымен айыптау актісі
жасалып, бекітілген.
2023 жылдың 29 желтоқсанынан бастап Ақмола облысы Көкшетау қалалық сотында Ахметқалиевке қатысты Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 296-бабы «Есірткі, психотроптық заттармен, олардың аналогтарымен сату мақсатынсыз заңсыз айналысу» бойынша қылмыс жасады деген айыптау бойынша сот отырысы жалғасуда.
Ұсынылған құжаттар мен бейнежазбаларға сүйене отырып, Ахметқалиевті ұстаудың мән-жайымен танысу, бұл әлеуметтік жауапкершілігі төмен әйелдердің
қатысуымен жасалған арандатушылық және ірі көлемдегі есірткіні отырғызу болды деген бірқатар сұрақтар мен күдіктер туғызады, бұл оның қудалануына саяси себеп болуы мүмкін деген болжам туғызады. Дегенмен, барлық айыптар Ахметқалиевтің құқықтарын толық сақтай отырып және оны қылмыстық қудалау үшін саяси астарсыз, бейтарап, объективті және әділ сот талқылауында дәлелденуі керек. Бұл анықталғанша, кінәсіздік презумпциясы қағидасы бойынша, азаматтық белсенді кінәсіз деп саналады.
3. Жамұратов Асылбек, Алматы қаласы, азаматтық белсенді.
2023 жылдың 30 қарашасында Жамұратов ұсталып, Талғар полиция бөлімінің уақытша ұстау изоляторына қамалған.
2023 жылғы 1 желтоқсанда Жамұратовтың әрекеті Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 258-бабының 1-бөлігі «Терроризмді немесе экстремистік қызметті қаржыландыру және терроризмге немесе экстремизмге өзге де көмек көрсету» және 405-бабының 1-бөлігі «Қоғамдық немесе діни бірлестіктің немесе өзге де ұйымның экстремизмді немесе терроризмді жүзеге асыруына байланысты олардың қызметіне тыйым салу немесе тарату туралы сот шешімі шыққаннан кейін олардың қызметін ұйымдастыру және оған қатысу» бойынша сараланған.
2023 жылдың 1 желтоқсанында Алматы облысы Қонаев қаласының мамандандырылған тергеу соты Жамұратовқа екі ай мерзімге, яғни 2024 жылдың 30 қаңтарына дейін «қамаумен ұстау» түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялаған.
2024 жылғы 22 қаңтарда Қонаев қаласының мамандандырылған тергеу соты Жамұратовқа қатысты «қамау» түріндегі бұлтартпау шарасының мерзімін 3 айға ұзарту туралы тергеушінің өтінішін қанағаттандырған.
2024 жылғы 28 наурызда Қонаев қаласының мамандандырылған тергеу соты А.Жамұратовқа қатысты «күзетпен ұстау» түріндегі бұлтартпау шарасының мерзімін 4 айға ұзартқан. Қазіргі уақытта А.Жамұратов Талдықорған қаласындағы уақытша ұстау изоляторында отыр.
Мамандық кеңес:
Ғалым Ағелеуов
Лұқпан Ахмедьяров
Зәуреш Батталова
Гүлмира Біржанова
Анара Ибраева
Евгений Жовтис
Ерлан Қалиев
Бақытжан Төреғожина 2024 жылғы 17 сәуір, Алматы
Обсуждение закрыто.