Комитет ООН признал судебное решение по закрытию «Правдивой газеты» незаконным.
Издание появилось на свет в 2013 году и тогда же было оштрафовано за неправильную публикацию выходных данных с конфискацией тиража. В августе выпуск газеты был приостановлен на три месяца. Далее последовала череда приостановлений и конфискаций.
В 2014 году суд постановил закрыть издание по той причине, что оно трижды нарушило административные нормы. Все последующие суды, включая верховный, поддержали это решение.
В 2015 году главный редактор Розлана Таукина (ныне покойная) обратилась в комитет ООН по правам человека, сочтя решение суда незаконным. ОФ «Правовой медиа-центр» представлял ее интересы в международной инстанции.
Комитет ООН решил, что «административные штрафы, наложенные на первого автора, изъятие тиража «Правдивой газеты», приостановка ее выпуска и прекращение действия по решению суда означало ограничение их права на распространение информации и идеи в печати, несовместимые со статьей 19 (3) Пакта. Комитет принимает к сведению утверждения авторов о том, что это ограничение нельзя рассматривать как предусмотренное законом для целей Пакта из-за расплывчатой и чрезмерно широкой формулировки закона «О средствах массовой информации», что ограничение не преследовало законной цели по статье 19 (3) Пакта и что это несоразмерно нарушениям, в которых она была обвинена».
Комитет ООН призвал Казахстан ” а) предоставить авторам адекватную компенсацию, в том числе возмещение понесенных ими судебных издержек и административных штрафов; б) рассмотреть решение о прекращении деятельности газеты и аннулировании ее регистрации. Государство-участник также обязано принять все необходимые меры для предотвращения подобных нарушений.
По словам юриста фонда Гульмиры Биржановой, несмотря на то, что в настоящий момент решение неисполнимо, подобные документы в пользу свободы слова указывают государству на явные пробелы в законодательстве и практике и способствуют выполнению международных обязательств.
«ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕДИА ОРТАЛЫҚ» БҰҰ-НЫҢ АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫ ЖӨНІНДЕГІ КОМИТЕТІНДЕ ҚАЗАҚСТАНҒА ҚАРСЫ ІСТІ ЖЕҢДІ
БҰҰ комитеті «Правдивая газета» басылымын жабу жөніндегі сот шешімін заңсыз деп таныды.
Басылым 2013 жылы жарыққа шыға бастады, сол кезде шығыс деректері дұрыс жарияланбады деген желеумен айыппұл салынып, тиражы тәркіленді. Тамызда газет шығарылымы үш айға тоқтатылды. Содан бері уақытша тоқтатулар мен тәркілеулер тоқтамады.
2014 жылы сот үш рет әкімшілік норманы бұзғаны үшін басылымды жауып тастады. Бұдан кейінгі соттар, соның ішінде жоғарғы сот та бұл шешімді құптады.
2015 жылы бас редактор (марқұм болған) Розлана Таукина соттың шешімін заңсыз деп есептеп, БҰҰ-ның адам құқықтары жөніндегі комитетіне арызын жолдады. Халықаралық ұйымда оның мүддесін «Құқықтық медиа орталық» ҚҚ қорғады.
«Сот шешімі бойынша алғашқы авторға салынған әкімшілік айыппұлдар, “Правдивая газетінің” тираждарын тәркілеу, оның шығарылымын уақытша тоқтату мен мүлдем доғару олардың баспадағы ақпарат пен идеяны тарату құқығын шектеу деген сөзді білдіреді. Бұл Пактінің 19 (3) бабына қайшы. «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» заңындағы екіұшты және кең мағыналы тұжырымдаманы қолданғаннан кейін аталған шектеулерді заңды деп тану болмайтындығын, шектеулер Пактінің 19 (3) бабы бойынша заңдылықты көздемеді, жаза мөлшері құқықбұзушылыққа сай емес деген авторлардың пікірін комитет назарға алып отыр» деп БҰҰ комитеті шешім шығарды.
БҰҰ комитеті Қазақстанды келесідей әрекеттер жасауға шақырды:
а) авторларға пара-пар өтемақы, соның ішінде сот шығыны мен әкімшілік айыппұлдарды өтейтін өтемақы төлеу;
б) газет қызметін тоқтату және оны тіркеудің күшін жою туралы шешімді қайта қарау. Сондай-ақ мемлекет-қатысушы алдағы уақытта мұндай заңсыздықтарды болдырмау үшін қажетті барлық шараларды қабылдауы тиіс.
Қордың заңгері Гүлмира Біржанованың айтуынша, қазіргі сәтте бұл шешім орындалмаса да, мұндай құжаттар сөз бостандығы пайдасына заң мен тәжірибедегі айқын олқылықтарды көрсетеді және халықаралық міндеттемелердің орындалуына септігін тигізеді.
LEGAL MEDIA CENTER WON CASE AGAINST KAZAKHSTAN IN THE UN HUMAN RIGHTS COMMITTEE
The UN Committee declared the court decision to close the paper “Pravdivaya Gazeta” unlawful.
Printing media was born in 2013 and at the same time was fined for incorrect publication of the publisher’s imprint with confiscation of the circulation. In August, the newspaper was suspended for three months. This was followed by a series of suspensions and confiscations.
In 2014, the court ruled to close the publication on the grounds that it violated administrative norms three times. All subsequent courts, including the Supreme, supported this decision.
In 2015, editor-in-chief Rozlana Taukina (now deceased) appealed to the UN Human Rights Committee, finding the court’s decision illegal. PF “Legal Media Center” represented her interests in the international instance.
«The Committee notes the authors’ claim that the administrative fines imposed on the first author, the seizure of Pravdivaya Gazeta print-runs, the suspension of its release and its termination by a court order amounted to a restriction of their right to impart information and ideas in print which was incompatible with article 19 (3) of the Covenant. The Committee takes notes of the authors’ claims that this restriction cannot be considered as provided by law for the purposes of the Covenant due to vague and excessively broad wording of the law “On mass media”, that the restriction did not pursue any legitimate objective under article 19 (3) of the Covenant and that it was disproportionate to the infractions she was charged with».
Thus Committee called on a) to provide the authors with adequate compensation, including reimbursement for any legal costs and administrative fines incurred by them; b) to review the decision on cessation of the activities of the newspaper and annulment of its registration.
According to the lawyer of the foundation Gulmira Birzhanova, despite the fact that the decision is unenforceable at the moment, such documents in favor of freedom of speech indicate to the state obvious gaps in legislation and practice and contribute to the fulfillment of international obligations.
