1 желтоқсан, Жезқазғанқаласы, Бүркітбай Насырханов, ҚР ҚК 405-бабының 2-бөлігі (1,5 жылға бас бостандығыншектеу),«терроризмді қаржыландыруға байланысы бар адамдардың тізбесіне» өзін енгізудің негізсіздігін дәлелдеу үшін, Халық банкінің филиалына талапарыз қойды, ал банк оның жалақысын заңсыз ұстап, шоттарын бұғаттап отыр[1][2].
1 желтоқсан, Тараз қаласы, Андрей Опушиев, #Qantar2022 кезінде 06.01.2022 өлтірілді, ҚР ҚК 272-бабының 2-бөлігі бойынша, қайтыс болғаннан кейін, өліміне қатысты оғанжаза кесілмей, «жаппай тәртіпсіздіктерге қатысқаны» үшін кінәлі деп танылды. Қайтысболғанкезде, ол 17 жастаболды[3].
1 желтоқсан, Алматы қаласы, Жанболат Мамай, ҚР ҚК 274, 378, 400-баптары, жұбайы Инга Иманбай соттан кейін «оған түсініктеме беруге тыйым салынғанын және үйқамауында оған кезкелген қарым-қатынасқа тыйым салынғанын ескертетін қағазбен учаскелік полиция қызметкері келгенін» хабарлады[4].
2 желтоқсан, Маңғыстауоблысы, Мұнайлыауданы, ҰлболсынТұрдиева: «полиция қызметкерлерінің ҚР ӘҚБтК-нің 434-бабы бойынша қоғамдық орындабалағат сөздер айтып, қорлау көрсетуге меніайыптап, меніңқұқықтарымды, бостандықтарым мен заңдымүдделерімдібұзғанытуралыхабарлаймын»[5].
2 желтоқсан, Шығыс Қазақстан облысы, Ч. Әлпиев және Р. Әлиев, ҚР ҚК 256-бабының 2-бөлігі, қаңтар оқиғалары бойынша айыпталушылар тергеудің «заңсыздығына» наразылық білдіру үшін ауыздарын тігіп тастады[6].
2 желтоқсан, Астана қаласы, Ағыбай Мұханбет, Ескен Рамила, Бейсенова Гүлзипа Ашаршылық құрбандарына арналған ескерткіш маңында Қытай саясатына қарсы наразылық акциясын өткізді. Шыңжаңдағы оқиғаны бейнелейтін плакаттар болды: Үрімші көпқабатты үйде қар астында қалған мал және «Тоқта геноцид!» [7].
4 желтоқсан, Алматы қаласы, «Оян, Қазақстан»қозғалысыныңбелсенділері Влада Ермольчеважәне Мария Кочнева Екібастұзқаласынқолдауакциясынашықты. Олар АлматыдағыАрбатта пижама киіп,плакаттар ұстаптұрды. Қолында «Жүздегенүйдіжылытусызқалдырғанбұлапат- сыбайласжемқорлықтыңнәтижесі»- депжазылған плакат бар [8].
5 желтоқсан, Шыкент қаласы, Ләззат Досмамбетова, бұрын ҚР ҚК 405, 269-бабы 2-бөлігі бойынша 3,8 жыл мерзімге сотталған, сот белсендіге рақымшылық жасау туралы өтінішті қанағаттандырусыз қалдырды, өйткені рақымшылық «экстремистік қылмыс жасағанадамдарға қолданылмайды»[9].
5 желтоқсан, Алматы қаласы, полиция Шыңжаңдағы туыстарын босатуды талап еткен 4 белсендіні ұстады[10].
5 желтоқсан, Заречный кенті, ЛА-155/14 мекемесі, саяситұтқын Ермек Нарымбаев, ҚР ҚК 174-бабы, Алматы облысының соты түрмеде отырған белсендінің аштық жариялау құқығын мойындады[11].
5 желтоқсан, Алматы қаласы, Жанболат Мамай, ҚР ҚК 378, 274, 400-баптары, үйқамағы. Прокурор сотқаЖ.Мамайдың сөйлеген сөзіне саясаттанусараптамасынжүргізутуралыөтінішпенжүгінді. Судья Елена Кванпрокурордыңөтінішінқанағаттандырды[12].
5 желтоқсан, Атырау қаласы, № 2 сотта журналист О.Вертинскаяға«жолбақылауынан» жасалған шабуылтуралықылмыстықістіқараубасталды. Шабуыл 19 шілдедеВертинскаяныңүйініңжанындаорын алған,бейтанысжігітжурналистіңбетінеқаттысоққыберіп, соданкейінтепкілей бастаған[13].
5 желтоқсан, Алматы қаласы, құқыққорғаушыларжасаған #Qantar2022 қаңтароқиғаларыкезіндеТаразқаласындақазатапқандардыңтізіміжарияланды[14].
6 желтоқсан, Қарағанды қаласы, Евгений Молчанов, 17-18 желтоқсанда Абай ескерткішініңжанында митинг өткізуден бас тартты. «Жоғарыдааталғанорынғабұрыніс-шараныөткізугезаңдытұлғаданхабарламакеліптүскен»бас тартуға себеп болды[15].
5 желтоқсан, Ақтөбеқаласы, Тілеубике Юлдашева, тергеуизоляторындаотырғанҚарақалпақбелсендісіҚазақстанда пана іздеушіретіндересмитіркелді. Ол 90 күнге -2023 жылдың 5 наурызынадейінжарамды[16].
5 желтоқсан,Жаңаөзенқаласы, БақытгүлҚұламанова ҰҚК жәнеАқтауқаласы ІІД Экстремизмгеқарсыкүресбөлімініңбастығы полковник Қорғанбаевтыңтарапынанқудалау болып жатқанынмәлімдеді[17].
6 желтоқсан, Алматы қаласы, ҚР ӘҚБтК-нің 488-бабы бойынша, 05.12.2022 жылы ҚХР консулдығыалдындағыпикеткеқатысқаныүшінХалиоллаАқиқатқа (107 205 теңге), АқытханХалидаға (64 323 теңге), ЕрмекбайНұрзатқажәнеШынәділЖаңбырбайға (91890 теңгеден) айыппұлсалынды[18].
6 желтоқсан, Павлодар қаласы,құқыққорғаушы Елена Семенова 25 жастағықызынакеліптүскенқауіп-қатерлертуралыхабарлады. Е. Семенова қызымен ҚР ҚК 115 («Қауіп») және 131 («Қорлау») бабы бойыншаполицияғаарызбенжүгінді[19].
7 желтоқсан, Астанақаласы, әкімдікАмангелдіДжахинге 17желтоқсандабейбітнаразылықөткізуденбастартты. Бастартудың себебі, болжамбойынша, бейбітнаразылықкүні«бұрынкелісілгеніс-шаралар»өткізіледі[20].
7 желтоқсан, Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы, әкімдік 17 желтоқсанда бейбіт наразылық өткізуден бас тартты. Бас тарту себебі: толық емес деректерді беру[21].
7 желтоқсан, Қызылорда қаласы, БҚ-169/5, Ержан Елшібаев (ҚР ҚК 106-бабы, мерзімі 8 жыл), апелляциялық сот бірінші сатыдағы соттың белсендіге түрме мерзімін 8 жылға дейін ұзарту туралы шешімін күшінде қалдырды[22].
7 желтоқсан, Алматы қаласы, белгісіз біреулер полицияға «Елмедиа» басшысы Г.Ерғалиеваның пәтеріне және көлігіне салынған бомбалар туралы хабарлады. Жеделтоп журналистің үйіне жылдам келіп жетті. Бомба табылмады[23].
8 желтоқсан, Алматы қаласы, «Әділ сөз» қоры Ақпаратты білдіру, алу және тарату құқығының Қазақстандағы 2022 жылғы 1-8 желтоқсан аралығында жағдайына зерттеу жүргізді[24].
9 желтоқсан, Алматы қаласы, «Қазақстандағы Адам құқықтары-2022 (АҚжЗС) қызметкерлерінің көзқарасымен» тақырыбында онлайн-конференция өтті, онда #Qantar2022 салдары, ерікті ұстаулар мен азаптаулар, сотталғандардың құқықтары, еңбек құқықтары мен бала құқықтары, бейбіт жиналыстар, сөз және ар-ождан бостандығы туралы хабарланды[25].
9 желтоқсан, Астана қаласы, Бас прокуратура «қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамды анықтау мүмкін еместігіне» байланысты Алматыда #Qantar2022 кезінде 12 жасар Сұлтан Қылышбектің қаза болу фактісі бойынша қылмыстық істі тоқтатты[26].
9 желтоқсан, Алматы қаласы, белгісіз адам журналист Г. Ерғалиеваға жерлеу гүл шоқтарын жеткізуге тырысты, редакция «белгісіз қудалаушылардың канал қызметкерлеріне қысым көрсетуді жалғастыруын» мәлімдеді [27].
9 желтоқсан, Алматы қаласы, ОңғарбекҮсіпұлы «Қарағайлы» скверіндегі Ашаршылық құрбандарына арналған ескерткішке «этникалық қазақтар азық-түлікке қол жеткізе алмайды: билік жариялаған карантинге байланысты адамдар көшеге шыға алмайды» деген мәлімдемемен шықты. Олхалықаралыққұқыққорғауұйымдарынжағдайғаараласуғашақырды[28].
9 желтоқсан, Қазақстанның бірқатар этномәдени бірлестіктері Президент Қ.Тоқаевқа қамауға алынған Қарақалпақ белсенділеріне араша түсуді сұрап хат жолдады. Хатта «негізсіз қамауға алу» және «дәлелсіз айыптау» туралы айтылған[29].
9 желтоқсан, Алматы қаласы, адвокаттар Р. Керимова, Е. Жигуленок және В. Филатов өзінің қорғаушысының мүддесі үшін прокурордың орынбасарымен кездесу үшін, түнді Алматы қаласының прокуратура ғимаратында өткізуге дайын[30].
10 желтоқсан, Шымкент қаласы, белсенділер тобы прокуратураға Ж.Әштаевты (ҚР ҚК 269, 272, 405-баптары) босатуды талап етіп келді, қамауға алу мерзімі 3,1 жыл. Келгендер Ж. Әштаевқа рақымшылық жасау туралы заң неге қолданылмағанын түсіндіруді талап етуде [31].
10 желтоқсан, Даниэль Розенблюм, АҚШ-тың Қазақстандағы елшісі: «Америка Құрама Штаттары Қазақстанның құқық қорғаушыларының маңызды қызметін атап өткісі келеді.Бақытжан Төреғожина 2022 жылы «Әйелдер батылдық үшін»Халықаралық сыйлығына ұсынылу құрметіне ие болды[32].
12 желтоқсан, Алматы қаласы, №72 мекемесі, #Qantar2022-ге байланысты айыпталушы соттың оны үй қамауынан 2 айға қамауға алу туралы шешіміне наразылық ретінде аштық жариялады. Бұл туралы Ж. Сапархановтыңадвокаты хабарлады[33].
12 желтоқсан, Астана қаласы, МаратӘбиев, тергеу соты президент Қ.Тоқаевты ұлықтау күні митинг ұйымдастырғаны және полицияға қарсылық көрсеткені үшін 2 айға қамауға алуға санкция берді[34].
12 желтоқсан, Алматы қаласы, #Qantar2022 кезінде жоғалған Өзбекстан азаматы Мақсат Қанатбаев табылған жоқ. Қантөгіс кезінде оны полиция ұстап алып, 6 қаңтарда уақытша ұстау изоляторына қамағаны белгілі[35].
12 желтоқсан, Қарағанды, Дәурен Әминов, ҚР ӘҚБтК 434-бабы, 15 тәулік қамауға алынды, сот полиция департаменті ғимаратының алдында ұсақ бұзақылық жасағаны, өзін-өзі өртеу қаупі және «мүгедектерге ақшаны қайтару» талабы үшін қамауға алынды[36].
12 желтоқсан, Ақтөбе қаласы, # Qantar2022 өлтірілген Жұбаназаров Русламбектің әпкесі Байтханова Айнұр: «Біздің билігіміз атып өлтірген және сынақтан өткізген азаматтардың көптеген туыстары 2022 жылдың қаңтарында және осы күнге дейін туыстарымен болған және болып жатқан оқиғалар туралы айтуға қорқады»[37].
12 желтоқсан, Алматы қаласы, «2022 жылғы 7 қаңтарда Русламбек Жұбаназаровтың мәйітін табу фактісі бойынша, Ақтөбе облысы Полиция департаментінің жеке қауіпсіздік басқармасы № 221511031000030 қылмыстық істі сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастады және бір жыл ішінде істе ештеңе жасалмады», – деп хабарлады Бақытжан Төреғожина [38].
12 желтоқсан, Шымкент қаласы, Жанмұрат Әштаев, (ҚР ҚК 269, 272 және 405-баптары), мерзімі 3,1 жыл. Шымкент қаласы мен Түркістан облысы бойынша ҚАЖД сотталған Әштаевтың ҚММ-ге өтініш беру құқығы бар екенін түсіндірді[39].
12 желтоқсан, Петропавл қаласы, әкімдік С. Измайловаға 17 желтоқсанда «Жаңа жыл» мерекесіне орай қаланы безендіру бойынша жұмыстар жүргізу себебінен бейбіт наразылық өткізуден бас тартты[40].
12 желтоқсан, Маңғыстау облысы, Бейнеу кенті, екі қызметкер Ерғали Байдақовқа келіп, оған қарсы Бейнеу кенті әкімінің орынбасары Р. Шалбаевтың шағымы бойынша, фейсбукте әкімді сынағаны үшін әкімшілік іс басталғанын ескертті[41].
13 желтоқсан, Алматы облысы, Заречный кенті, Ермек Нарымбаев, ҚР ҚК 174-бабы, мерзімі 3 жыл. Ол сотқа жазаны жеңілдету туралы өтінішпен жүгінді, маусым айында қолданылған жазаның бар екендігіне сілтеме жасаумен, сот белсендінің өтінішін қабылдамай тастады[42].
«13 желтоқсан, Жамбыл облысы, Тараз локомотив жөндеу депосының, “Қамқор Локомотив” ЖШС филиалының қызметкерлері ереуілге шықты. Жиналған қызметкерлердің негізгі талаптары сыйлықақыларды төлеу және жалақыны 100% – ға арттыру болып табылады»[43].
13 желтоқсан, Маңғыстау облысы, мұнай және газ өндіру жөніндегі кәсіпорынының жұмысшылары жалақыларын екі есеге арттыруды талап етумен 3-ші күн ереуілге шығып отыр. Компания басшылығы ереуілшілердің талаптарын қанағаттандырудан бас тартып, оларды сыртқа қуып шықты[44].
14 желтоқсан, Астана қаласы, белсенділер тобы бүгін Қазақстан Президенті әкімшілігінің ғимаратына келіп, болжамды алаяқтық туралы іс бойынша ұсталған кәсіпкер Асқар Омарды қамаудан шығаруға билікті шақырды және кәсіпкерді қамауға алуды саяси уәжді деп санайды [45].
14 желтоқсан, Алматы қаласы, #Qantar2022 кезінде ұсталған Дастан Әкімбековтің материалдық залалды өтеу және моральдық зиянды өтеу туралы талабын сот ішінара қанағаттандырды және жалпы сомасы жарты миллион теңге (шамамен 1070 доллар) тағайындады[46].
14 желтоқсан, Астана қаласы, «Осал топтарға жататын қаза тапқандардың отбасыларына қаңтар оқиғалары кезінде тергеу қорытындыларына қарамастан төлемдер уәде етіледі», – деп хабарлады Бас прокуратураның өкілі Е. Қилымжанов[47].
14 желтоқсан, Астана қаласы,«1156 қылмыстық іс аяқталды, оның 627-сі соттарға жіберілді. Бүгінгі таңда 579 адам сотталды, оның 462-сі бас бостандығынан айыруға байланысты емес жазаға тартылды. Бас бостандығынан айырудың нақты мерзіміне 117 адам сотталды”, – деп хабарлады Бас прокуратураның өкілі Е. Қилымжанов[48].
14 желтоқсан, Ресейлік цензура ведомствосы қазақстандық Vlast.kz интернет-басылымды редакцияға Ресейдің Украинаға басып кіруі туралы жарияланымды сайттан алып тастауды талап ететін хабарлама жіберді. Редакция, жауап хатында оның қазақстандық заңнамаға сәйкес еместігін көрсетіп, бұйрықты орындаудан бас тартты[49].
14 желтоқсан, Маңғыстау облысы, Солтүстік Қаражанбас кен орнында «Phystech II» АҚ қызметкерлерінің жалақысын көтеру талабымен ереуіл өтіп жатыр. Полиция араласты, олар киіз үйді алып тастады, ал адамдар 15⁰ аязда далада қалды [50].
14 желтоқсан, Алматы қаласы, әкімдік Әсет Әбішевке 17 желтоқсанда бейбіт наразылық жүргізуден бас тартты, 4 күн бұрын хабарлама беру – хабарлама беру мерзімдерін сақтамау (заң бойынша – 5 күн бұрын) басты себеп болды[51].
14 желтоқсан, Астана қаласы, ҰҚК тергеу изоляторындағы 7 азаматтың тегі, мәліметтерді құқық қорғаушы Бақытжан Төреғожинамен ұсынылды [52].
14 желтоқсан, Екібастұз қаласы, Жанат Жамалиев, ҚР ӘҚБтК-ның 669-бабымен 2022 жылғы 26 қазанда қазақ билігімен қуғындалып отырғанын айтып Шарль Мишельге өтінішпен тікелей эфирге шыққаны үшін 5 тәулікке қамауға алынды [53].
14 желтоқсан, Ақтөбе облысы, Қобда кенті, Әлібек Қарағұлов, ҚР ӘҚБтК-нің 434-бабы, «қоғамдық орында балағат сөздер айтқаны үшін» 8 тәулікке қамауға алынды [54].
14 желтоқсан, Қарағанды қаласы, сотНұркен Әминовқа қатысты істі жүргізуді«әкімшілік құқық бұзушылық құрамының болмауына» байланысты тоқтатты, ол 12 желтоқсанда Қарағандыда полиция ғимаратының жанындағы «ЖанДос» мүгедектер бірлестігінің мүшесі әкесінің«өзін-өзі өртеу» наразылық акциясын видеоға түсірген болатын[55].
15 желтоқсан, Астана қаласы, Бас прокуратура ұсталғандар мен сотталғандарға көп құқық беруді, кінәлі басшылардың жұмыстан босатылуын қатаң қадағалауды және бас бостандығынан айыру орындарын бейнекамералармен жабдықтауды жоспарлап отыр. «2023 жылдан бастап азаптауды тек прокурорлар ғана тергейтін болады», – деді Бас Прокурор Б.Асылов[56].
15 желтоқсан, Жезқазған қаласы, қалалық сот Сәтбаев қаласының тұрғыны Бүркітбай Насырхановқа «Қазақстан Халық Жинақ банкінің» ақшамен және жалақымен операцияларды тоқтату жөніндегі әрекеттерін заңсыз деп тануға талап қоюдан бас тартты[57].
15 желтоқсан, Орал қаласы, Амангелді Оразбаев, ҚР ҚК 405-бабының 2-бөлігі, сотА. Оразбаевтың бұлтартпау шарасын, қамауға алу шарттарын бұзғаны үшін, үй қамауынан қамауға алуға өзгертті [58].
15 желтоқсан, Алматы қаласы, «Әділ сөз» қоры Қазақстандағы ақпаратты білдіру, алу және тарату құқығының 2022 жылғы 8-15 желтоқсан аралығындағы жағдайына зерттеу жүргізді [59].
15 желтоқсан, Ресейдің байланыс және бұқаралық коммуникациялар саласындағы қадағалау қызметі Informburo.kz қазақстандық сайтқа жолдады Украинадағы соғыс туралы күнделікті шолулардың бірін жоюды талап ететін хат жіберді. Сайт редакциясы өз жұмысында қазақстандық заңнаманың талаптарын басшылыққа алатынын атап өтіп, жарияланымды жоюдан бас тартты [60].
15 желтоқсан, Алматы қаласы, Есанбой Ходжиев, үкіметтің отставкаға кетуін талап етіп жеке пикет өткізді. Ол «Үкіметтің отставкаға кетуін және әкімдерді сайлауды талап етемін» және «Сыбайлас жемқорлық stop» деп жазылған плакаттар ұстады [61].
15 желтоқсан, Ақтөбе қаласы, қала әкімдігі шенеуніктерге көмек сұрап келген көпбалалы ана Ықтиярова Индираны қоғамдық тәртіпті бұзды деп айыптады. Сот оған ҚР ӘҚБтК-нің 434-бабы бойынша 107 205 теңгеге айыппұл салды[62].
16 желтоқсан, Алматы қаласы, Толымбеков Бейбарыс, полиция қызметкерлері «Оян, Қазақстан!» белсендісін ұстады. Оны Алмалы ауданының полиция басқармасына алып кетті. «Оларға мені ұстауға нұсқау берілгенін полицейлер айтты», – деп хабарлады Б. Толымбеков[63]
16 желтоқсан, Алматы қаласы, қала орталығындағы Байсейітова көшесінде «Оян, Қазақстан!» қозғалысының белсенділері ұсталды: Бота Шәріпжан, Мира Оңғарова, Фариза Оспан, Бекдаир Нағашыбек, Әділхан Бауыржан, Айдана Айдархан және Әсем Жәпішева. Кейінірек олар босатылды [64].
16 желтоқсан, Алматы қаласы, «Оян, Қазақстан!» Влада Ермолаева Жаңаөзен оқиғалары мен Желтоқсанға арналған акцияға қатыспақ болғанда полициямен ұсталған кезінде иығынан жарақат алғанын хабарлады [65].
16 желтоқсан, Павлодар қаласы, «Азаптау фактісі тіркелген жағдайда да іс тергеу сатысында жабылуы мүмкін, жәбірленушіде ұрып-соғу және сыну тіркелген болса да. Тек жазаны қатаңдату арқылы азаптау фактілері жойылмайды. Азаптау туралы істерді анықтау және ресімдеуге өзгертулер, түзетулер енгізу қажет», – деп есептейді Е. Семенова «Біз азаптауға қарсымыз» бірлестігінен [66].
18 желтоқсан, Алматы қаласы, қаржы мониторингі агенттігі «Kozachkov offside» телеграмма-каналының авторы және «Время» газетінің журналисі Михаил Козачковтың ұсталғаны туралы хабарлады. Ол Елдос Коспаевтың қылмыстық тобына көмек көрсетті деп күдікке ілінген, оны Назарбаев Болаттың рейдерлік басып алуларының «көмекшісі» деп атаған болатын [67].
18 желтоқсан, Алматы қаласы, «Әділ сөз» қоры журналистке көмек көрсетуге ықтияр білдірді. Сондай-ақ, ұсталған журналисті «Время» газетінің бас редакторы Лев Тараков пен Қазақстан Журналистер одағы қолдады [68].
19 желтоқсан, Орал қаласы, Бауыржан Оразбаев, медициналық тексеруден өту үшін әскери комиссариатқа шақырылды. Әкесі Амангелді Оразбаевтың белсенділігіне байланысты, оны әскер қатарына алулары мүмкін. Б. Оразбаев колледжде күндізгі бөлімде оқиды және әскери қызмет туралы заң бойынша кейінге қалдырылуға құқылы [69].
19 желтоқсан, Шымкент қаласы, Қуаныш Ниетбаев, түнде дөрекі күшпен Полиция департаментіне жеткізілгенін және азаптаудан кейін белсенділер Жанбаева Венера, Лепесова Назира және Маханбеталиев Тұрарға қарсы жалған айғақтар беруге мәжбүрлегенін хабарлады [70].
19 желтоқсан, Алматы қаласы, «Әділет сөз» қоры Қазақстан қаржы мониторингі агенттігінің қызметкерлерімен бұрын 48 сағатқа ұсталған журналист Козачковтың құқықтарын бұзу фактілерімен мәлімдеме жасап, Қазақстан Президенті Тоқаевқа жүгінді[71].
20 желтоқсан, Алматы қаласы, журналист Казачков Михаил хат жолдады, онда ол рейдерлікке жәрдемдесу және БҚА-ға қатысу, сондай-ақ мемлекеттік құпияларды жинау және тарату үшін негізсіз айыпталғанын айтты. Оның пікірінше, бұл АФМ басшысы Элиманов Жанаттың әйелі туралы мақаласы үшін кек алу [72].
20 желтоқсан, Алматы қаласы, М. Казачков, тергеу соты 2 айға қамауға алуға санкция берді [73].
20 желтоқсан, Нью-Йоркте бас кеңсесі бар «Журналистерді қорғау комитеті» Халықаралық ҮЕҰ Қазақстан билігін М. Козачковты дереу босатуға шақырды және БАҚ пен журналистердің кәсіби міндеттерін орындау кезінде олардың қызметіне кепілдік беруге шақырды [74].
20 желтоқсан, Алматы қаласы, М. Козачковты қылмыстық қудалау жағдайы бойынша баспасөз мәслихатында құқық қорғаушы Жовтис журналистің құқықтары бұзылғаны туралы мәлімдеді. «Журналистерге, оппозициялық саясаткерлерге немесе құқық қорғаушыларға қатысты жағдайлар туралы сөз болғанда, бұл қандай да бір саяси астарлы болуы мүмкін деген күдік бар»[75].
20 желтоқсанда, Астана қаласы, Қазақстан Бас прокуратурасы Козачковтың ісі бойынша медиа қоғамдастықтың өтінішінен кейін Президент Тоқаевтың тапсырмасы бойынша тексеруді бастағанын және резонанстық істі тергеу «прокуратура органдарының бақылауында» екенін мәлімдеді[76].
20 желтоқсан, Қарағанды, Дәурен Әминов, ҚР ӘҚБтК-нің 434-бабы. 15 тәулік қамауға алынған, облыстық сот наразылық ретінде өзін өртеп жіберемін деп қорқытқан Аминовтың апелляциялық шағымын қанағаттандырусыз қалдырды [77].
20 желтоқсан, қаңтардағы қанды оқиғалардан кейін бір жылға жуық уақыт өткен соң, Қазақстан билігі әлі де адам өліміне және адам құқықтарының басқа да елеулі бұзылуына тиімді тергеу жүргізген жоқ, деп мәлімдеді Human Rights Watch [78].
20 желтоқсан, Маңғыстау облысы, даладағы мұнайшылардың ереуілін сот заңсыз деп таныды, «Соттың шешімімен «Phystech II» АҚ – ның талабы қанағаттандырылды, қызметкерлердің ереуілі заңсыз деп танылды»,-деп хабарлады Түпқараған аудандық сотының баспасөз қызметі[79].
20 желтоқсан, Алматы қаласы, әкімдік феминистерге 2023 жылғы 8 наурызға жоспарланған митинг пен шеруді өткізуден бас тартты. 8 наурызға бекітіліп қойылған іс-шараларға сілтеме жасап, әкімдік бас тартты[80].
21 желтоқсан, Астана қаласы, Сановар Закирова және сот шешімдеріне наразы бірнеше адам Министрліктер үйіне келді, содан кейін олар Ақорда жаққа барып, президент
Қ.Тоқаевпен кездесуді жоспарлады. Ол ұсталып, Есіл полиция басқармасына жеткізілді[81].
21 желтоқсан, Астана қаласы, Сановар Закирова, ҚР ӘҚБтК-нің 667-бабы, полиция қызметкерінің талабына бағынбағаны үшін 10 тәулікке қамауға алынды [82].
21 желтоқсан, Тараз қаласы, #Qantar2022-ге байланысты айыпталған 9 адамның ісі бойынша өткен отырыста қауіпсіздік қызметкерінен жауап ала бастағанда, оның бейбіт адамдарға 91 рет оқ атқанын сабырлы түрде айтқан кезінде, жанжал басталды [83].
21 желтоқсан, Шымкент қаласы, Гүлжан Мұратбаева, ҚР ҚК 405-бабының 2-бөлігі, оған қарсы ашылған қылмыстық іс бойынша қорғау құқығы бар куәгер ретінде жауап алуға шақырылды. Оған оппозициялық саясаткер Әблязовқа және «ҚДТ» және «Көше Партиясы» қозғалыстарына деген көзқарасы туралы сұрақтар қойылды [84].
22 желтоқсан, Астана қаласы «Азаптау бойынша Алматы және Талдықорған қалаларында ҰҚК және ІІМ-нің 29 қызметкеріне қатысты қылмыстық істер аяқталды. Оның 17 – сі сотқа жіберілді”, – деп хабарлады Бас прокуратураның өкілі Тәшімбетов [85].
22 желтоқсан, Семей қаласы, Руфат Хамидуллин, #Qantar2022, ҚР ҚК 272-бабының 2-бөлігі, тергеу және айыптау нұсқасы бойынша, ол 6 қаңтарға қараған түні екі полиция көлігін өртеп жіберді. Тергеу барысында Р. Хамидуллинді өртегіш/ поджигатель ретінде көрсеткен куәгер, қысыммен берілген айғақтарынан, бас тартты [86].
22 желтоқсан, Астана қаласы, #Qantar2022-де Тараз қаласында оқтан қаза тапқан 5 азаматтың туыстары Бас прокуратураға келді. Істе дәлелдер жоқ, сотқа шақырылған куәгерлер олар қарсы куәлік берген адамдардың бір жылға жуық уақыт бойы тірі емес екенін білмеген. Ата-аналар қаза тапқандардың барлық айыптарын алып тастауды және оларды толығымен ақтауды талап ететіндерін айтты [87].
22 желтоқсан, «Назарбаев Қоры» Қазақстанның бұрынғы Президенті Н. Назарбаев құрған қорлардың қызметі туралы тергеу жарияланғаннан кейін Сыбайлас жемқорлық пен ұйымдасқан қылмысты зерттеу орталығына (OCCRP) берілген өзінің талабын кері қайтарып алды. Сот тараптары жазбаша ескертулерді бір-біріне жіберіп үлгерді[88].
22 желтоқсан, Астана қаласы, «238 адам қаза тапты, оның 19-ы құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен әскери қызметшілер. Егер сіз белгілі бір адамдардың қайтыс болу жағдайлары туралы айтатын болсаңыз, бұл жағдайлардың барлығы бізге 95% белгілі. Егер туыстарының қайтыс болу жағдайлары жариялы түрде жарияланса, кейбір отбасыларға жағымсыз болады», – деді Бас прокуратураның өкілі Тәшімбаев [89].
22 желтоқсан, Алматы қаласы, заңгер Елена Жигаленок дайындаған «Құқық қорғаушыларды қорғау туралы” заң жобасының тұсаукесері өтті. Тұсаукесерді «Қадір-қасиет» ҮЕҰ, Адам құқықтары жөніндегі Бюро және Freedom Now американдық құқық қорғау ұйымы ұйымдастырды [90].
22 желтоқсан, Алматы қаласы, «Әділ сөз» сөз бостандығын қорғаудың халықаралық қоры 2022 жылғы 15-22 желтоқсан аралығындағы Қазақстандағы ақпаратты білдіру, алу және тарату құқығының жағдайына зерттеу жүргізді [91].
23 желтоқсан, Алматы қаласы, Президент Қ. Тоқаевтың қатысуымен #Qantar2022 құрбандарын еске алу мемориалын ашу жоспарланған. Бюджеттік ұйымдардың қызметкерлері жеткізілді, полицейлердің жиыны байқалады. Қауіпсіздік қызметкерлері журналистерді аккредиттеудің жоқтығын айтып, іс-шара өтетін жерге жібермеді[92].
23 желтоқсан, Шымкент қаласы, әкімдік «балаларымыз қайтыс болған жерге жаңа жылдық шырша орнатпауды» сұраған тұрғындардың талаптарымен келіспеді. Қысқа уақыттан кейін оларға қала әкімінің орынбасары Парманов шығып, шырша басқа жерге көшірілетінін хабарлады [93].
23 желтоқсан, Ақтөбе облысы, «сот шешіміне сәйкес, Өзбекстан азаматы Т. Юлдашева 2023 жылдың 13 қарашасына дейін Өзбекстанға экстрадициялау туралы мәселе шешілгенге дейін қамауда болады»[94].
23 желтоқсан, Алматы қаласы, Жанболат Мамай, ҚР ҚК 378, 274, 400-баптары, отырыс кредиттік рақымшылық туралы жалған мәліметтерді тарату бойынша эпизодқа қатысты болды. «Мен Ж. Мамайдың ешқашан адамдарға несиелерінің дәл кешірілетіні туралы айтқан емес деп сенімді түрде айта аламын», – деді куәгер Дүйсебаева [95].
23 желтоқсан, Астана қаласы, Бас прокуратураның мәліметінше, 238 адам қаза тапты, оның 19-ы күш органдарының қызметкерлері. Қаза тапқандардың 219-ы азаматтық тұлғалар: 67-сі жаппай тәртіпсіздіктерге қатысуға күдікті деп танылды; 142-сі ТЖ және АТО режимдерін бұзушылар (оның ішінде 22-сі кездейсоқ оққа ұшты немесе ЖҚО болды); 4-і өзге қылмыстар жасау кезінде қаза тапты; 6-сы азаптау салдарынан қаза тапты [96].
23 желтоқсан, Астана қаласы, Бас прокуратураның деректері бойынша 213 азаматтық адамның қайтыс болу фактісі бойынша: сотқа дейінгі тергеп-тексерудің 180 материалы құрамның болмауына байланысты тоқтатылды, 19-ы үзілді (8 адам анықталмағаны үшін, 11-і тағайындалған сараптамаға байланысты), 12 іс іс жүргізуде және 2 іс сотқа жіберілді [97].
23 желтоқсан, Астана қаласы, Бас прокуратураның деректері бойынша азаптауды қолданғаны үшін құқық қорғау және арнайы органдардың 29 қызметкері (ІІМ – 17, ҰҚК – 12) күдікті деп танылды, оның ішінде 7 (ҰҚК), 6 (ІІМ – 1, ҰҚК – 5) үй қамағына алынды,4 (ІІМ) кепілмен, 11 (ІІМ) ешқайда кетпеу жазылыммен және 1 (ІІМ) бұлтартпау шарасын сайлауынсыз[98].
23 желтоқсан, Астана қаласы, Бас прокуратураның мәліметінше, барлығы 1249 адам сотталды. Негізінен ұрлық, қару ұрлау, тәртіпсіздіктерге қатысу үшін. 160 адам бас бостандығынан айырудың нақты мерзімін алды. Қалғандарына жеңілдеу жаза тағайындалды [99].
23 желтоқсан, Алматы қаласы, № 2 Бостандық аудандық соты ҚР ҚК-нің 10 бабы бойынша 25 сотталушыға қатысты қылмыстық істерді, оның ішінде #Qantar2022-де өлтірілген 1-ші істі қарауды бастады [100].
24 желтоқсан, Астана қаласы, Тимур Дөненбаев, Президент Тоқаевқа жалған ақпарат таратқаны үшін арыз жазған, ҚР ҚК 174-бабы бойынша ұсталды. Туыстарының айтуынша, полиция оны кешірім сұрап видео жазуға мәжбүрлеуде[101].
24 желтоқсан, Алматы қаласы, Қазақстан Парламенті Сенатының депутаттығына кандидаттарды тіркеу аяқталады. Кандидат ретінде тіркеле алмаған үш белсенді конституциялық құқықтарын бұзғаны үшін сайлау комиссияларын сотқа берді [102].
26 желтоқсан, Шымкент қаласы, Жанмұрат Әштаев, ҚР ҚК 272- бабының 2-бөлігі, 269- бабының 2-бөлігі, 405-бабы, мерзімі 3,5 жыл, апелляция қанағаттандырусыз қалды. Сот «экстремистік қылмыстарға» бұрын қатысы бар адамдар «рақымшылыққа жатпайды»- деп санайды [103].
26 желтоқсан, Алматы қаласы, белсенді Тілеужанова Әйгерімді қылмыстық қудалаудан босатуды талап етіп, баспасөз мәслихаты өткізілді. Тергеу оны Алматы қаласындағы әуежайға шабуыл жасау туралы іс бойынша күдікті деп атайды [104].
26 желтоқсан, Орал қаласы, сот Сенатқа өзін-өзі ұсынған Сатағұлов Нұрболаттың аумақтық сайлау комиссиясына берген талабын қабылдамады. «Бас тартуға жауапкердің іс – әрекеті талапкерге өзінің ұйымдастырушылық іс-шараларын жасауға кедергі келтірмегені негіз болды», – деп түсіндірді судья Ерлан Усманов[105].
26 желтоқсан, Алматы қаласы, белсенділер Назарова, Ильяшев және журналистер Егеубаева мен Мұхаммедкәрім «Алтыншы қантар» блогын («6- қаңтарда) құрғанын және 2023 жылы бір мандатты округтер бойынша мәжіліске сайлауға түсуге ниет білдіретіндерін жариялады [106].
26 желтоқсан, Петропавл қаласы, әкімдік «оқушылар арасында спорттық бағдарлау бойынша қалалық кезеңнің» өткізілуіне байланысты, Измайлов пен Широкобокованың екі хабарламасына жауап ретінде 2023 жылғы 7 қаңтарда «Қанды Қаңтарды еске алу күнін» өткізуден бас тартты [107].
26 қаңтар, Семей қаласы, Руфат Хамидуллин, ҚР ҚК 272-бабы 2-бөлігі, № 2 қылмыстық сот, #Qantar2022 кезінде екі полиция көлігін өртеді деп айыпталған адамды, 3,5 жылға бас бостандығынан айыруға үкім шығарды [108].
27 желтоқсан, Астана қаласы, әкімдік белсенділерге алдынала келісілген іс-шараларға байланысты 2023 жылғы 7 қаңтарда «Қанды Қаңтарды еске алу күнін» өткізуден бас тартты[109].
27 желтоқсан, Алматы қаласы, № 2 Бостандық соты, Жанболат Мамай, ҚР ҚК 378, 274, 400-баптары, куәгерлерден жауап алу. Куә Қасымбеков айтты: «Мен жаңаөзендіктерді қолдау сөздерін естідім, ол бұл бейбіт шеру екенін айтып, тәртіпке шақырды. Бұл ретте әкімдікке бару туралы ешқандай үндеу болған жоқ»[110].
28 желтоқсан, Қазақстанда Қаңтар айындағы оқиғалардан кейін саяси тұтқындар көбейді, деп атап өтті құқық қорғаушылар. Олар халықаралық ұйымдарды елдегі адам құқықтарының бұзылуына назар аударуға шақыруда[111].
28 желтоқсан, Алматы қаласы, әкімдік Б. Иманғалиеваға 2023 жылғы 7 қаңтарда Ш. Уәлиханов атындағы скверде «Қанды Қаңтарды еске алу күнін» өткізуден бас тартты, себебі басқа «мәдени іс-шаралар» жоспарланған[112].
28 желтоқсан, Алматы қаласы, Қосай Маханбаев, ҚР ҚК 269-бабы 3-бөлігі, 272-бабы, оған азаптау қолданылғаны туралы мәлімдеген, ол Қаңтар оқиғалары кезінде президенттің Алматыдағы резиденциясына шабуыл жасау туралы іс бойынша күдікті деп аталды [113].
28 желтоқсан, Алматы қаласы, Михаил Козачков, апелляция «Алматы қалалық сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының қаулысымен 2023 жылғы 18 ақпанға дейін екі ай қамауда ұстау түріндегі бұлтартпау шарасы өзгеріссіз қалдырылды» [114].
28 желтоқсан, Қарағанды қаласы, Дәурен Әминов, «ЖанДос» мүгедектер бірлестігі, Теміртау қаласына ІІМ министрінің халықпен есеп беру кездесуіне баруына полиция жол бермеді. Ол мүгедектерге жұмыс ақысын толық төлемеу туралы сұрақтарды көтергісі келді. Д. Әминов осы айдың басында Қарағандыдағы полиция ғимаратының жанында наразылық білдіріп, өзін өртеп жіберемін деп қорқытқан болатын[115].
28 желтоқсан, Астана қаласы, «Бас прокуратура еліміздің әртүрлі өңірлерінен 21 адамды «#Qantar2022 ұйымдастырушылар» деп санайды. Олардың әрекеттері «жаппай тәртіпсіздікте» және «қару ұрлау» сияқты баптар бойынша сараланады, деп хабарлады Бас прокуратураның өкілі Ожаров [116].
28 желтоқсан, Алматы қаласы, Айдар Мүбараков Алматы қаласы бойынша ҰҚКД-ға «куәгер» ретінде жауап алуға шақырылды [117].
29 желтоқсан, Астана қаласы, «Әскери қызметшілер қатарынан қаңтар оқиғалары кезінде қаруды заңсыз қолданғаны үшін бір адам сотталды», – деді ҚР Қорғаныс министрінің орынбасары Камалединов[118].
29 желтоқсан, Алматы қаласы, «Халықаралық құқықтық бастама» ҮЕҰ тергеу органының Қаңтар оқиғалары кезінде жоғалып кеткен Өзбекстан азаматы Қанатбаев Мақсетті іздеуді тоқтату туралы шешімінен кейін сотқа жүгінді. Жәбірленуші тараптың өкілі А. Шорманбаев хабарлады [119].
29 желтоқсан, Орал қаласы, әкімдік белсенді Е .К. Байтеміровқа 2023 жылғы 7 қаңтарда « Қанды Қаңтарды еске алу күнін» өткізуден бас тартты, себебі Жаңа Жыл мен Христос Күні мерекелеріне арналған іс-шаралардың өтуіне байланысты[120].
30 желтоқсан, «Ар.Рух.Хак» қорының Қаңтардағы оқиғалардан зардап шеккендердің тізімін, кімге көмек көрсетілгенін ұсыну туралы сұрауға «Қазақстан халқына» қорының берген жауабы: «Қордан кім көмек алды деген тізімді ұсыну мәселесіне қатысты Қор 2023 жылғы 4 қаңтарда Қордың ресми интернет-ресурсында жариялайтынын хабарлаймыз», – деп хабарлады Шынкысбаева[121]
31 желтоқсан, Орал қаласы, Өтепов Аслан, тергеу соты алаяқтық жасады деген күдікпен екі айға қамауға алу туралы өтінішті қанағаттандырды. Өтепов бұл айыптауларды полиция мен прокуратура тарапынан арандатушылық деп санайды, өйткені ол оларды белсенді сынға алған. Ол медициналық есірткілерді заңсыз сатумен күресуде танымал[122].
[1]https://rus.azattyq.org/a/32157638.html
[2]https://rus.azattyq.org/a/32157638.html
[3]https://rus.azattyq.org/a/32156915.html
[4]https://www.facebook.com/inga.imanbay/posts/pfbid0eLhKBK3PbbApxKcNW2cUGVxdrA9tNcpqHSJGmNwvbkDcKQZhGahaLnDNqqVi8Eybl
[5]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3432875917031667/
[6]https://rus.azattyq.org/a/32158890.html
[7]https://rus.azattyq.org/a/32159321.html
[8]https://rus.azattyq.org/a/32160956.html
[9]https://rus.azattyq.org/a/32162523.html
[10]https://rus.azattyq.org/a/32162366.html
[11]https://rus.azattyq.org/a/32162274.html
[12]https://kaztag.kz/ru/news/sud-nad-zhanbolatom-mamaem-otlozhili-na-neopredelennyy-srok-v-almaty
[13]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3855
[14]https://www.facebook.com/toregozhina/posts/pfbid02KNJ4siMPS9hV4ddjXy9m3xPbdfFCufozGLgcQt8y54vfcrh96syvcpiFi5GH7c12l
[15]https://rus.azattyq.org/a/32169869.html
[16]https://rus.azattyq.org/a/32164077.html
[17]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3434683000184292/
[18]https://rus.azattyq.org/a/32164306.html
[19]https://www.facebook.com/ong.pr/posts/pfbid0297KX6X7d2vFJFrYU6Pw1xaUzivdnAdTqmL4Vu2LSzdEtChtnFMeyPjE7GtsTWnqJl
[20]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3438050956514163/
[21]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3440960352889890/
[22]https://rus.azattyq.org/a/32166006.html
[23]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3871
[24]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3870
[25]https://bureau.kz/goryachee/den-prav-cheloveka-v-2022/
[26]https://rus.azattyq.org/a/32188927.html
[27]https://kaztag.kz/ru/news/pokhoronnyy-venok-dlya-gulzhan-ergalievoy-prinesli-v-redaktsiyu-elmedia
[28]https://rus.azattyq.org/a/32169335.html
[29]https://rus.azattyq.org/a/32168943.html
[30]https://kaztag.kz/ru/news/tri-advokata-gotovy-provesti-vsyu-noch-bez-sveta-i-otopleniya-v-zdanii-prokuratury-almaty
[31]https://rus.azattyq.org/a/32169935.html
[32]https://kaztag.kz/ru/news/ssha-privetstvuyut-ambitsioznye-reformy-v-kazakhstane-i-podderzhat-konkretnye-mery-posol?fbclid=IwAR3-I05hah7RlMKXS1XRod3URxtmpMov1T9AmskZH4JgSxTwm2wBnBp0QM8
[33]https://rus.azattyq.org/a/32177894.html
[34]https://kaztag.kz/ru/news/organizator-mitinga-v-astane-v-den-inauguratsii-tokaeva-arestovan-na-dva-mesyatsa
[35]https://www.youtube.com/watch?v=OMJCiJJ1Dxk&ab_channel=AzattyqTV-%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B-%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D0%BA
[36]https://rus.azattyq.org/a/32173387.html
[37]https://www.facebook.com/toregozhina/posts/pfbid08x3KdvhYbFoumFzDaj4sa3fdJuMhr3WZyqBonT8iGnaW12YfqShhmG14WxsacKvel
[38]https://www.facebook.com/toregozhina/posts/pfbid02CRrs2UBzdL81fR4SkrqnaknKaZoKf1HqEjVksM49p6o9uXqugEfERfYoAzP9VLFfl
[39]https://www.facebook.com/toregozhina/posts/pfbid02NpNZxb4cSXG4e9mcoLstBvPfGkvVoTHQasxPbQ2VubC2CR9Hbp9B2D9byD6S5tcyl
[40]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3442012796117979/
[41]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3441998086119450/
[42]https://rus.azattyq.org/a/32175734.html
[43]https://kaztag.kz/ru/news/rabotniki-tarazskogo-lokomotivnogo-depo-vyshli-na-zabastovku
[44]https://www.youtube.com/watch?v=GqxYKgEP8XA&ab_channel=AzattyqTV-%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B-%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D0%BA
[45]https://rus.azattyq.org/a/32176183.html
[46] https://rus.azattyq.org/a/32175849.html
[47]https://kaztag.kz/ru/news/semyam-pogibshikh-vo-vremya-yanvarskikh-sobytiy-obeshchayut-vyplaty-nezavisimo-ot-itogov-rassledovan
[48]https://kaztag.kz/ru/news/579-chelovek-osuzhdeno-po-delu-o-yanvarskikh-sobytiyakh-v-kazakhstane
[49]https://bureau.kz/novosti/vlast-nepodvlastna-vlasti/
[50]https://www.lada.kz/aktau_news/society/107187-zabrali-yurtu-rabotniki-ao-phystech-ii-pozhalovalis-na-deystviya-policii.html
[51]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3443159919336600/
[52]https://www.facebook.com/toregozhina/posts/pfbid0v9jsYsnYYtF1UUrjpL9YyQ3kAXMEWqmvm4kR1S2LDHCEK42Qk9im4PqRNhDYU2uxl
[53]https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02g82QgTM9pjaUsnPnra12zCUrZzKa4ATZZyEs9bZ2R7ekjkA1XRtYeRwKTqFzieTpl&id=100045434360902
[54]https://rus.azattyq.org/a/32177919.html
[55]https://rus.azattyq.org/a/32176772.html
[56]https://orda.kz/genprokuratura-rk-anonsirovala-novye-mery-po-preduprezhdeniyu-pytok/
[57]https://rus.azattyq.org/a/32178602.html
[58]https://rus.azattyq.org/a/32178595.html
[59]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3877
[60]https://rus.azattyq.org/a/32178570.html
[61]https://rus.azattyq.org/a/32177999.html
[62]https://rus.azattyq.org/a/32181820.html
[63]https://rus.azattyq.org/a/32179222.html
[64]https://rus.azattyq.org/a/32179275.html
[65]https://www.youtube.com/watch?v=bSIWPABJLAA&ab_channel=AzattyqTV-%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B-%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D0%BA
[66]https://orda.kz/pravozashhitnik-o-pytkah-oshhushhenie-chto-boreshsya-s-vetryanymi-melniczami/
[67]https://rus.azattyq.org/a/32181989.html
[68]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3879
[69]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3446689252317000/
[70]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3448514782134447/
[71]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3883
[72]https://www.facebook.com/vadim.boreiko/posts/pfbid024jXGRHLzwFLg4yEHkjhJ8fw69s5eMNqqJKKgQQptE9kmrAT5cYVUHjJE6eTJcTEol
[73]https://rus.azattyq.org/a/32184706.html
[74]https://rus.azattyq.org/a/32184706.html
[75]https://rus.azattyq.org/a/32184683.html
[76]https://rus.azattyq.org/a/32184300.html
[77]https://rus.azattyq.org/a/32186102.html
[78]https://www.hrw.org/news/2022/12/20/kazakhstan-no-justice-january-protest-abuses
[79]https://kaztag.kz/ru/news/zabastovku-neftyanikov-v-stepi-mangistau-sud-priznal-nezakonnoy
[80]https://rus.azattyq.org/a/32187103.html
[81]https://ulysmedia.kz/news/16619-v-astane-arestovali-aktivistov-posle-mitinga/
[82]https://rus.azattyq.org/a/32188415.html
[83]https://rus.azattyq.org/a/32187381.html
[84]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3450415575277701/
[85]https://orda.kz/prokurory-pro-krovavyj-yanvar/
[86]https://rus.azattyq.org/a/32189122.html
[87]https://rus.azattyq.org/a/32188959.html
[88]https://vlast.kz/novosti/53144-nazarbaev-fond-otozval-isk-k-occrp.html
[89]https://kaztag.kz/ru/news/obstoyatelstva-smerti-lyudey-vo-vremya-yanvarskikh-sobytiy-izvestny-na-95-genprokuratura
[90]https://bureau.kz/novosti/pravozashhitniki-obsuzhdayut-zakonoproekt/
[91]http://www.adilsoz.kz/news/show/id/3890
[92]https://rus.azattyq.org/a/32190167.html
[93]https://rus.azattyq.org/a/32190142.html
[94]https://rus.azattyq.org/a/32193969.html
[95]https://orda.kz/delo-zhanbolata-mamaya-vystupil-svidetel-zashhity/
[96]https://orda.kz/krovavyj-yanvar-osnovnye-czifry/
[97]https://orda.kz/krovavyj-yanvar-osnovnye-czifry/
[98]https://orda.kz/krovavyj-yanvar-osnovnye-czifry/
[99]https://orda.kz/krovavyj-yanvar-osnovnye-czifry/
[100]https://www.facebook.com/toregozhina/posts/pfbid0wXgpRHZt2fopQyvW9F3HE7qfZoHmMFyLGKz4hkmDzQiJ7KDsxaX4nS3csaQ13McQl
[101]https://www.facebook.com/ABaikenov/posts/pfbid0XPBGCk8GJCXLTjRNHe6AevNuFcgzvZK1YFQgD4sjwKXKbfz7BHCkka3iTeGtMkVrl
[102]https://rus.azattyq.org/a/kazakhstan-parliament-senate-election/32191711.html
[103]https://rus.azattyq.org/a/32195283.html
[104]https://rus.azattyq.org/a/32195018.html
[105]https://rus.azattyq.org/a/32194423.html
[106]https://rus.azattyq.org/a/32193919.html
[107]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3461541367498455/
[108]https://rus.azattyq.org/a/32193850.html
[109]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3455857568066835/
[110]https://orda.kz/delo-mamaya-svideteli-zashhity/
[111]https://rus.azattyq.org/a/bolee-120-familiy-spisok-politzaklyuchennyh-v-kazahstane-za-god-stal-dlinnee-v-pyat-raz/32197457.html
[112]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3456459784673280/
[113]https://rus.azattyq.org/a/32197334.html
[114]https://rus.azattyq.org/a/32197174.html
[115]https://rus.azattyq.org/a/32196678.html
[116]https://rus.azattyq.org/a/32196616.html
[117]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3455588021427123/
[118]https://orda.kz/yanvarskie-sobytiya-skolko-voennosluzhashhih-prohodyat-podozrevaemymi/
[119]https://rus.azattyq.org/a/32200005.html
[120]https://www.facebook.com/groups/ActivistsNotExtremists/posts/3457017621284163/
[121]https://www.facebook.com/photo/?fbid=6096836350328899&set=pcb.6096837980328736
[122]https://www.uralskweek.kz/2022/12/31/v-uralske-arestovali-izvestnogo-obshhestvennika-aslana-utepova-video/
